با رعایت چند نکته مهم در خصوص نحوه نوشتن سناریوی (اسکریپت) پادکست قادر خواهید بود تا بهترین محتوای ممکن را تولید کنید.
اهمیت نوشتن سناریوی پادکست (اسکریپت‌نویسی)
نوشتن سناریو یا متن پادکست یک انتخاب شخصی است تا جایی که برخی افراد تصمیم می‌گیرند کلمه به کلمه برنامه‌های خود را از قبل بنویسند، در حالی که سایرین فقط یک عنوان برای اپیزود پادکست خود انتخاب کرده و برای مابقی آن به بداهه‌گویی روی می‌آورند. اما هر تصمیمی که برای اپیزودهای خود داشته باشید بهتر است از قبل به متنی رجوع کنید، حتی اگر آن یک سناریوی کلی و فاقد جزئیات باشد.
نکات مهم نوشتن سناریوی پادکست
هیچ قاعده‌ای در مورد تشخیص نوع صحیح یا غلط سناریوی پادکست وجود ندارد و محال است بتوان گفت که محتوای پادکست دقیقاً چطور باید نوشته شود. اما امید می‌رود که با مطالعه نکات زیر در نهایت بتوانید نوع مناسب سناریوی خود را پیدا کنید.
۱. تعیین ساختار سناریوی پادکست
صرفنظر از هر نوع پادکستی که در ذهن دارید، منطقی است که همه موارد را برنامه‌ریزی و ساختاربندی کنید تا بتوانید بهترین برنامه ممکن را ارائه دهید. از بسیاری جهات بهتر است از یک سناریو پیروی کنید تا چارچوب کلی مطالبی که می‌خواهید به آن بپردازید را در اختیار داشته باشید (حداقل برای الان).
صحبت کردن از روی سناریو لزوماً به معنای خواندن کلمه به کلمه بخش‌های بزرگ متن نیست. این شیوه‌ای خشک و بی‌روح است و علاوه بر آن شنوندگان نیز در لابلای بحث وارد می‌شوند. پادکست‌ها دارای ماهیت گرم و خودمانی هستند و شما مستقیماً با افراد صحبت می‌کنید، بنابراین لازم است که عامیانه و به زبان محاوره‌ای سخن بگویید. به همین دلیل باید ساختار سناریوی آزاد داشته باشید.
از آنجا که داستان هر اپیزود متفاوت است، هریک باید مضامین، موضوعات و مدت زمان خاص خود را داشته باشند تا بتوان آنها را از هم تفکیک کرد.
مضمون (Theme):
اپیزود حول چه مضمون یا درون‌مایه کلی است؟ آیا یک تم کلی در اختیار دارید که موضوعات ذیل آن قرار گیرند؟
موضوعات (Topics):
آیا موضوعی در ذهن دارید که بخواهید درباره آن صحبت کنید؟ این موضوع ذیل تم کلی قرار می‌گیرد یا خیر؟
مدت زمان (Length):
مدت زمان اپیزود چقدر است؟ آیا از این نظر با اپیزودهای دیگر همخوانی دارد یا خیر؟
فرض کنید که پادکست در مورد آشپزی است. با استفاده از راهنمای فوق یک نقشه کلی در مورد آنچه می‌خواهید در اپیزود بیان کنید بنویسید؛ نظیر مثال زیر...
- مضمون: خوردن وعده‌های غذایی سالم و اقتصادی
- موضوعات: برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی برای هر هفته، غذاهای 200-400 کالری که ارزش امتحان کردن دارند، میان‌وعده‌های مناسب و غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد.
- مدت زمان: 20-40 دقیقه
پس از طراحی کلی موضوعاتی که می‌خواهید پیرامون آن بحث کنید، ساختار جزء به جزء اپیزودتان را به شکل زیر تعیین نمایید:
- معرفی: چه کسی هستید و قرار است در مورد چه چیزی صحبت کنید (30-60 ثانیه).
- آهنگ کوتاه: در ابتدای هر اپیزود پخش می‌شود تا شنوندگان بتوانند به راحتی پادکست شما را از دیگران تشخیص دهند (30 ثانیه).
- موضوع 1: مقدمه‌چینی برای مضمون کلی و موضوعات (5 دقیقه).
- موضوع 2: بحث تفصیلی و با جزئیات کامل درباره موضوعات (10 دقیقه).
- میان‌آهنگ: پخش آهنگ تنفس یا آگهی اسپانسر(30 ثانیه).
- موضوع 3: ادامه بحث در خصوص موضوعات (10 دقیقه).
- بخش پایانی: خلاصه‌ای از مضمون و موضوعات همراه با نتیجه‌گیری (5 دقیقه).
- کلام آخر: تشکر از شنوندگان و صحبت درباره برنامه آینده (2 دقیقه)
- آهنگ کوتاه: در انتهای هر اپیزود پخش می‌شود تا شنوندگان بتوانند به راحتی پادکست شما را از دیگران تشخیص دهند (30 ثانیه).
برای مطالعه:
۲. دمیدن شخصیت و برند (هرچه زودتر، بهتر)
به نظر می‌رسد که این روزها همه افراد بازه زمانی توجه (attention span) کوتاه‌تری دارند به طوری که آمار مؤسسه تحقیقاتی Statistic Brain، میانگین مدت زمان توجه در سال 2015 را 8.25 ثانیه نشان می‌دهد که نسبت به 12 ثانیه در سال 2000 کاهش یافته است.
بخش معرفی (مقدمه) پادکست نخستین برداشت شنوندگان از شماست و بنابراین با دمیدن شخصیت و نام تجاری خود از همان ابتدا توجه دیگران را به پادکست جلب کنید. فقط چند ثانیه فرصت دارید تا شنوندگان را مجاب کنید که چرا باید در داخل برنامه باقی بمانند.
در سریع‌ترین زمان ممکن با شنوندگان خود ارتباط برقرار کنید. لطیفه‌‌ای تعریف کنید یا یک نظر شوخ‌طبعانه یا داستانی جالب بگویید تا آنها همراه‌تان شوند. برای مثال سریال تخیلی «آلیس نمرده است» (Alice Isn’t Dead) همیشه با یک نقل قول آغاز می‌شود تا شنوندگان را قبل از معرفی برنامه به خود جذب کند.
پس از مرحله جذب این فرصت را دارید که با شنوندگان ارتباط برقرار کرده و سعی کنید آنها را به طرفداران وفادار (یا مشتریان خود اگر در حال فروش کالا هستید) تبدیل کنید. شما به این جلب توجه ابتدایی در سریع‌ترین زمان ممکن نیاز دارید تا کارتان را شروع کنید.
سناریوی مختصر و مفید
هنگام نوشتن سناریوی پادکست سعی کنید آن را تا حد امکان فشرده و مختصر نگه دارید و از اضافه کردن کلمات یا جملات غیرضروری که آورده‌ای برای شما ندارند، بپرهیزید. به عنوان مثال، مقدمه پادکست باید کوتاه و مختصر باشد (10-15 ثانیه) و بدون بمباران اطلاعاتی شنوندگان، نگاهی گذرا و اجمالی به آنها بدهد، مثل مقدمه زیر (خوب):
«سلام، به پادکست من خوش آمدید، اینجا در مورد روش‌هایی صحبت می‌کنیم تا بتوانید وعده‌های غذایی سالم و اقتصادی را مصرف کنید!»
از گزافه‌گویی بیش از حد در مقدمه خودداری کنید (بد):
«سلام! به پادکست واقعاً اعجاب‌انگیز درباره خوردن غذاهای سالم خوش آمدید. امروز شویی را برای شما آماده کرده‌ام! ما در مورد نکات فوق‌العاده برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی، غذاهای پر از کالری، خوراکی‌های میان‌وعده، غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید و خیلی از موارد دیگر صحبت خواهیم کرد. اگر می‌خواهید غذاهای سالمی بخورید، جزئیات آن را در طول برنامه بیان خواهیم کرد.»
بهترین حالت پادکست زمانی است که خشک و انعطاف‌ناپذیر نباشد (چه با سناریو و چه بدون آن)، بنابراین مطمئن شوید که دستور زبان تا حد امکان فشرده، واضح و مختصر است. به این ترتیب شما یا مجری همکار می‌توانید بداهه‌گویی کنید و به آنچه در سناریو نوشته شده شاخ و برگ دهید.
۳. توصیف صحنه (کمک به تجسم مخاطبان)
برخلاف تلویزیون یا ویدیوهای آنلاین، پادکست برای تجسم چیزی که در مورد آن صحبت می‌کنید به قوه تخیل نیاز دارد. چه در حال پخش یک خبر فوری باشید و چه تعریف یک لطیفه، باید صحنه را برای شنوندگان خود توصیف کنید.
این لزوماً بدان معنا نیست که همه جزئیات را شرح دهید، بلکه باید توجه داشته باشید که شنوندگان برای اطلاع از موضوعی که درباره آن صحبت می‌کنید شاید به کمک نیاز داشته باشند. برای مثال اگر در مکانی مشغول ضبط اپیزود با یک میهمان هستید باید اینگونه صحنه را توصیف کنید:
«من از کالیفرنیای آفتابی با یک میهمان بسیار ویژه به نام ارنستو آندراده (Ernesto Andrade) با شما صحبت می‌کنم. ارنستو یکی از افراد بسیار خبره در زمینه پخت غذاهای سالم است. او قصد دارد 5 غذای برتری که می‌توانید در خانه بپزید را به شما معرفی کند!»
این مقدمه حتی اگر کوتاه و ساده به نظر برسد، با معرفی فضا و محیط و کمک‌های بصری به شنوندگان اجازه می‌دهد تا تصویر واضح‌تری را متوجه شوند.
۴. انتخاب موسیقی مناسب
موسیقی حس و حال پادکست را تعیین می‌کند. گرچه گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد، اما باید گزینه‌ای را انتخاب کنید که از جهات مختلف با برنامه‌تان تناسب کامل داشته باشد. به این منظور نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- آیا موسیقی بیش از حد بلند است؟
وقتی صداگذاری روی اپیزود انجام می‌شود، ممکن است حواس شنونده را پرت کند. - آیا موسیقی جالب است؟
شنوندگان بارها و بارها این موسیقی را می‌شنوند، بنابراین مطئن شوید که آزاردهنده نیست. - آیا آهنگ موسیقی با برنامه همخوانی دارد؟
صداهای دلهره‌آور و حزن‌انگیز شاید مناسب یک برنامه آشپزی نباشند. - آیا موسیقی به اندازه کافی منحصر به فرد است؟
پادکست‌های دیگر ممکن است از موسیقی مشابهی استفاده کنند. - آیا از موسیقی رایگان استفاده کرده‌اید؟
با استفاده از موسیقی رایگان و مجاز (که نیازی به خرید ندارند) از مسائل حقوقی اجتناب کنید.
برای انتخاب مجموعه گسترده‌ای از آهنگ‌های رایگان و مقدمه‌های پیشنهادی می‌توانید به سایت‌هایی چون Free Music Archive، Bandcamp یا Jamendo Music مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
۵. فراخوان‌های عمل (استفاده در شروع و پایان برنامه)
شنوندگان معمولاً نقطه شروع و پایان برنامه‌ها را بیش از سایر قسمت‌ها به خاطر می‌سپارند. بنابراین فراخوان‌های عمل (CTAs) باید محدود به آغاز یا پایان برنامه باشند و در واقع نخستین یا آخرین چیزی باشند که شنوندگان می‌شنوند.
شنیدن چندباره و بیش از حد CTAها می‌تواند به نویز پس‌زمینه تبدیل شده و در نهایت با بی‌توجهی شنوندگان روبرو شود. اگر چند فراخوان نظیر ثبت نام در خیریه، بازدید از وبسایت یا دنبال کردن حساب‌تان در شبکه‌های اجتماعی را در نظر دارید که مایلید شنونده این کارها را انجام دهد، بهتر است هر فراخوان را به یک اپیزود اختصاص دهید. به این ترتیب فراخوان‌ها تازه و طبیعی به نظر رسیده و جاذبه بیشتری ایجاد می‌کنند.
شوی «Reasonably Sound» را مثال می‌زنیم که برنامه‌ای حول موضوعات مرتبط با صداست. در ابتدا و انتهای برنامه مجری به وضوح از شنوندگان دعوت می‌کند که با اهدای پول به این شو کمک مالی کنند. این پیام واضح، مختصر و دقیق است و در عین حال بقیه برنامه با فراخوان‌های بیشتر مخدوش نمی‌شود.
توصیه می‌شود یک یا نهایتاً دو فراخوان را در طول برنامه بگنجانید و آنها را در ابتدا و انتها ذکر کنید تا بیشترین تأثیر را به همراه داشته باشند.
۶. نوشتن سناریو به زبان محاوره‌ای
نوشتن سناریو به زبان بیش از حد رسمی اغلب اشتباه بزرگی است که به یک برنامه خشک و بی‌روح منجر می‌شود. سناریو باید طبیعی به نظر برسد، مثل اینکه در حال صحبت با یکی از دوستان هستید.
زبان و سبک نگارش سناریو باید معمولی، محاوره‌ای و دوستانه باشد. برای مثال کلماتی چون «do not» و «there is» را با واژه‌های «don’t» و «there’s» جایگزین کنید. سعی کنید اصطلاحات فنی که شاید افراد عادی با آن آشنایی نداشته باشند را در متن خود محدود کنید (اگر این کار را انجام دادید، آنها را به طور خلاصه توضیح دهید). همیشه سناریوی پادکست را با در نظر داشتن محاوره‌های طبیعی و فکر کردن به یک جریان خوب بنویسید.
حالا نوبت نوشتن سناریو رسیده و امیدواریم این نکات، شما را برای ساختاربندی برنامه و رسیدن به بهترین محتوای ممکن برای نوشتن سناریو و تولید پادکست، یاری دهد.
منبع: وبسایت podcast
دیدگاه خود را بنویسید